میکروتیوب (میکروسانتریفیوژ تیوب) چیست؟
میکروتیوب یا میکروسانتریفیوژ تیوب (Micro tube) در آزمایشگاه های زیستی یکی از لوازم پرمصرف، میکروتیوب (Micro tube) هستند که لوله هایی به شکل مخروط اند. این وسیله ها از جنس پلاستیکی و از ترکیب پلیمر (پروپیلن) بوده و دارای درب پلی اتیلنی می باشند. درب این وسیله به صورت جدا یا چسبیده به بدنه است. و به راحتی باز و بسته می شود و دارای قفل ایمنی است. داشتن این نوع درب باعث می شود که هنگام سانریفیوژ نمونه از داخل آن بیرون نریزد. این درب ها به دو شکل تخت و محدب هستند که نوع محدب آن، کاربرد بیشتری دارد. چون تبخیر ماده درون آن با این مدل طراحی کمترین حد است. هنگام بستن درب آن صدایی شبیه کلیک شنیده می شود که نشانه چفت شدن درب است. میکروتیوب‌ها به صورت استوانه‌ای و انتهای مخروطی شکل موجود هستند. هر چه حجم میکروتیوب بیشتر شود انتهای آن محدب تر می‌شود.
میکروتیوب ها قابل اتوکلاو تا دمای 121 درجه سانتی گراد هستند. هر میکروتیوب را چندین بار می توان اتوکلاو کرده و دوباره استفاده کرد. در اصل میکروتیوب ها در هر شرایطی می توانند از 80- تا 121 درجه سانتیگراد حرارت را تحمل کنند. طراحی میکروتیوب به گونه ای است که اجازه ورود هوا یا نشتی محتویات را نمی دهد. از این نظر به راحتی می توانید به ان اطمینان کنید.
از دیگر مصارف میکروتیوب می توان به کاربرد در دستگاه های میکروسانتریفیوژ اشاره کرد. میکروتیوب (Micro tube) با حجم 0.5 میلی متر و بیشتر برای این کاربرد در نظر گرفته می شوند. برای استفاده از میکروسانتریفیوژتیوب در دستگاه سانتریفیوژها باید به حداکثر دور در دقیقه هر میکروتیوب نیز توجه کرد. برای مثال نوع 0.5 میلی لیتری قابلیت سانتریفیوژ شدن تا 20,000g را دارد.
جلوگیری از نشتی در دستگاه
برای اینکه در هنگام سانتریفیوژ شدن, نمونه نشتی نداشته باشد بر روی در میکروتیوب قفلی قرار داده شده تا کاربر با خیالی آسوده و بدون آسیب رساندن به خود دستگاه سانتریفیوژ یا نمونه شروع به کار کند.
انواع میکروتیوب و استریپ ها
بطور کلی میکروتیوب ها بصورت تکی و یا استریپ (خشابی) استفاده می شوند. میکرو تیوب های دسته ای یا خشابی با حجم ۰.۱ و نیز ۰.۲ با درب محدب و تخت برای کارهای Real time PCR مورد استفاده قرار می‌گیرند. استریپ های ۸ تایی بیشتر برای دستگاه ABI و ROCH قابل استفاده است و استریپ های ۴ تایی بیشتر برای دستگاه هایی همچون Rotor-Gene استفاده می‌شود. استریپ ها با رنگ‌های شفاف و رنگی در بازار موجود هستند.
دسته‌بندی میکروتیوب ها
طبقه بندی میکروتیوب ها معمولاً بر اساس حجم، RNAse- DNAse و قابلیت استریل شدن، شکل و رنگ ظاهری صورت می گیرد.حجم میکروتیوب ها بر اساس کاربردشان ۰.۱،۰.۲، ۰.۵، ۱.۵ میلی لیترو ۴ و ۸ استریپ متغیر است. از حجم‌های اندک مانند ۱/۰ و ۲/۰ میلی لیتربا دیواره نازک و شفاف غالباً برای انجام آزمایشات بیولوژیکی دقیق بر روی مقادیر اندک DNA و RNA توسط تکنیک‌هایی ظریفی مانند PCR و RealTime PCR استفاده می شود. عمده کاربرد میکروتیوب با حجم های بزرگتر، نگهداری یا استخراج نمونه می باشد.
از لحاظ استریل بودن در دو گروه قرار می گیرند:
غیراستریل
استریل به صورت Dnase/Rnase free
Dnase: آنزیمی است که DNA را تخریب می کند.
Rnase: آنزیمی است که RNA را تخریب می کند.
به همین دلیل، اگر نمونه های ما حاوی ماده ژنتیکی باشند و بخواهیم از میکروتیوب استفاده کنیم باید نوع استریل Dnase/Rnase free را انتخاب کرد. چرا که عاری از هرگونه آنزیمی است که بتواند به ماده ژنتیکی ما آسیب وارد کند و موجب اختلال در تست نشود.
انواع میکروتیوب های آزمایشگاهی:
میکروتیوب 0.2 و 0.5 میلی / میکروتیوب 1.5 میلی استریل / میکروتیوب 2 میلی استریل / میکروتیوب غیراستریل 0.2ml / میکروتیوب غیراستریل 0.5ml / میکروتیوب غیراستریل 1.5ml / میکروتیوب غیراستریل 2ml / میکروتیوب استریل 1.5ml / میکروتیوب استریل 2ml / میکروتیوب PCR 0.2ml / میکروتیوب PCR 0.5ml / میکروتیوب PCR 0.2ml / میکروتیوب استریپ ۰.۱ هشت تایی / میکروتیوب استریپ ۰.۱ چهار تایی این نوع استریپ برای دستگاه های روتورژن و کوربت کاربرد دارد.
شستشو و استریلیزاسیون استریپ صحیح یا غلط؟
متاسفانه برخی از آزمایشگاه ها بطور ندانسته یا عمدا یکبار دیگر استریپ ها را شستشو می دهند و مجدداً استفاده می کنند که در این حالت بخاطر از بین رفتن خاصیت DNase و RNase در استریپ ها و یا ایجاد کدورت و یا رسوب پس از شستشو، قرائت دستگاه را دچار اختلال می کند.
رنگ بندی
به‌طورکلی میکروتیوب ها شفاف هستند؛ اما در مواردی خاص مانند نگهداری ترکیبات حساس به اکسیداسیون نوری و یا دسته‌بندی انواع ترکیبات مانند پارامترهای خونی و ویتامین‌ها (بیلیروبین، ویتامین A و B6) در مجموعه‌های تحقیقاتی و تولیدی کوچک، متوسط و یا بزرگ از رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود. این امر سبب می‌شود تا در صورت مخدوش شدن اطلاعات درج‌شده بر روی میکروتیوب، نوع ماده داخل آنها به سادگی قابل شناسایی و تفکیک باشند. از همین رو میکروتیوب ها علاوه بر رنگ شفاف، به ۵ رنگ آبی، سبز، قرمز، بنفش، زرد و قهوه ای در بازار موجودند.
رک میکروتیوب
قفسه های هستند که برای نگهداری میکروتیوب به کار گرفته می باشد وبه گونه ای به گونه ای طراحی شده اند که لوله هایی با اندازه های مختلف را در خود جای می دهند و دارای تنظیمات مختلف هستند. برخی از قفسه های میکروتوب که به صورت یه طرفه ودو طرفه نیز هستند که تعداد زیادی از آنها را می شود روی هم قرار داد. یا بهم متصل کرد و برخی شناور هستند (در حمام های آب). بسیاری از رک های میکروتیوب دارای علامت های الفبایی از پیش چاپ شده یا مناطق مشخص برچسب هستند. از پیکربندی های مختلف و از رنگبندی وطراحی های مختلف موادی که شامل اکریلیک و سایر پلاستیک ها هستند تهیه شده اند وهر گاه محتوای داخل لوله میکروتوب نیاز داشته باشد که داخل فریزر باشد رکهااین امکان را دارند که داخل فریز قرار گیرند.