بررسی انواع سواب آزمایشگاهی

سواب آزمایشگاهی پزشکی چیست — بررسی انواع سواب آزمایشگاهی

سواپ آزمایشگاهی چیست؟

سواب آزمایشگاهی از یک اپلیکاتور دسته پلاستیکی جامد تشکیل شده است، که می تواند به اشکال مختلف آناتومیکی ساخته شود و راحتی بیمار را بدون تضعیف کیفیت دستگاه تضمین کند. ابتدا بر روی نوک اپلیکاتور چسب زده می شود. سپس ده ها هزار رشته کوتاه نایلونی روی نوک پاشیده می شوند (یا گله می شوند). الیاف عمود بر اثر عمل مویرگی ایجاد شده است. در اثر کشش سطحی بین رشته های نایلون، نمونه های مایع را جذب می کنند.

انواع سواب ها و بررسی تفاوت آن:

سواب پنبه ای :

سواب پنبه ای یکی از پرکاربرد ترین ابزارهای یکبار مصرف در صنعت پزشکی است. نرم، کم هزینه، بی خطر و فوق العاده مفید هستند. اما برای جمع آوری نمونه ها توصیه نمی شوند. چرا؟ به علت اینکه پنبه اجازه نمی دهد که نمونه از نوک سواب به راحتی آزاد شود. پنبه همچنین دارای اسیدهای چرب طبیعی است که با فرآیندهای استفاده شده در میکروبیولوژی تداخل می کند.

سواپ داکرون:

داکرون نام تجاری پلی اتیلن ترفتالات (polyethylene terephthalate) در ایالات متحده است که به صورت مخفف، ما آن را PET یا PETE صدا می زنیم. این ماده رایج ترین عضو پلیمرهای ترموپلاستیک در بین پلی استرها است. همچنین، این ماده پلیمری در تولید الیاف لباس ، ظروف ذخیره مواد غذایی و آشامیدنی، تولید رزین و … بسیار مفید است. مواد پلیمری داکرون حاوی واحدهای مونومر اتیلن ترفتالات است که از طریق پلیمریزاسیون به یکدیگر متصل می شوند. واحد تکرار C10H8O4 است. علاوه بر این، این مواد را به راحتی می توان بازیافت نمود. به طور طبیعی، این ماده بی رنگ است و بسته به روش تولید می تواند سفت و سخت یا نیمه سفت باشد. با این حال، بسیار سبک وزن است.
داکرون یک نام تجاری است و این یک ماده پلیمری است که می توانیم به عنوان عضوی از خانواده پلی استر پیدا کنیم تفاوت اصلی بین داکرون و پلی استر این است که داکرون نوعی پلی استر است، در حالی که پلی استر یک ماده پلیمری است که از گروه های استر متصل به زنجیره اصلی تشکیل شده است.

انواع سواب داکرون :

سواپ داکرون در دو مدل موجود می باشد: سواپ داکرون داخل لوله تک استریل و سواپ داکرون داخل کاغذ مدیکال تک استریل .
تفاوت این دو در این است که از لحاظ عملکرد یک هستند. ولی تنها تفاوتی که دارند این است که سواپ داکرون داخل لوله، خود دارای لوله است و نیازی به اقلامی دیگر نظیر لوله فالکون ندارد ولی سواپ داکرون داخل کاغذ مدیکال فاقد لوله است.

سواپ ریون (Rayon Tipped Swabs)

تقریباً مانند پنبه، ریون به طرز قابل پیش بینی نرم و جاذب و انتخاب اقتصادی مناسبی برای بسیاری از کاربردها در جایی است که نوع پنبه ای آن مناسب نباشد. ریون الیاف مصنوعی است که از خمیر چوب تولید می شود. این برای مجموعه نمونه ها بسیار مورد قبول است. ریون در حالی که از مواد طبیعی تولید می شود، فرایند تولید آن باعث حذف هر مؤلفه ای می شود که می تواند به نمونه آسیب برساند یا در حمل و نقل نمونه و یا پردازش نمونه اختلال ایجاد کند.

سوآپ فلاکد (Flocked tipped swab):

ساختار این سوآپ ها مانند براش هست که انجام کارهای آزمایشگاهی تشخیصی توسط این سوآپ ها بسیار راحت است، زیرا این سوآپ ها مانند یک برس نرم هستند و برای جمع آوری نمونه های موکوزی مناسب می باشند. سوآپ های Flocked هسته مرکزی جاذب ندارد، بنابراین نمونه در نزدیکی سطح آن باقی می ماند و آزمایش راحت انجام می شود. طراحی بدنه این سوآپ آزمایشگاهی به گونه ایست که قسمت بالای آن که معمولاً وارد مجاری بینی می شود بسیار نازک و انعطاف پذیر میباشد ولی قسمت انتهایی آن جهت مقاومت و ایمنی بیشتر از ضخامت بیشتری برخوردار است. استفاده از این سوآپ استریل در مقایسه با آسپیراسیون بینی و نازوفارنکس بسیار راحت تر است و بیمار هنگام نمونه گیری احساس ناراحتی کمتری می کند.

سوآپ فوم (Foam tipped swab):

سوآپ فوم از فوم پلی اورتان ساخته شده است وبعنوان عالی ترین سوآپ شناخته شده است. نوک سوآب فوم دارای یک سر دایره ای بزرگ است که بر روی یک دسته پلی پروپیلن بلند قرار گرفته است. این نوع سوآپ ها قابل استفاده برای طیف گسترده ای از برنامه های کاربردی صنعتی، از مجمع عمومی گرفته تا اتاق های تمیز می‌باشد.
انواع سوآپ از نظر بدنه :
همانطورکه گفتیم سوآپ ها را می‌توان به‌صورت های مختلفی دسته بندی کرد. سوآپ استریل بر اساس جنس بدنه نیز دسته بندی می‌شود. بطورکلی، سوآپ ها از نظر بدنه به سه دسته چوبی، فلزی و لاستیکی تقسیم بندی می‌شوند. این سوآپ ها می‌توانند از نوع سوآپ داکرون نازال یا سوآپ داکرون اورال باشند. قیمت سوآپ استریل می‌تواند تحت تأثیر جنس بدنه آن متفاوت باشد. برای مثال سوآپ‌هایی با بدنه فلزی قیمت بیشتری نسبت به سوآپ با بدنه پلاستیکی دارند.
بررسی سواب نازال یا بینی یا نازوفارنکس و سواب اورال یا حلقی یا دهانی
سواپ وسیله‌ای است که در آزمایشگاه‌ ها برای نمونه برداری از میکروفلورهای بخش‌های مختلف بدن (نظیربینی یا نازوفارنکس، حلق یا دهان، رکتام، رحم یا واژن ) وپخش کردن یا انتقال نمونه باکتری روی محیط جامد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شکل ظاهری

1. دارای دسته بلند چوبی یا پلاستیکی ( البته دسته سوآب می‌تواند علاوه بر چوب درخت غان از جنس پلی استر یا آلومینیوم نیز باشد)
2. دارای سر پنبه‌ای و کاملاً استریل شده
3. مناسب ترین طول برای سوآپ‌ها بین ۱۵ الی ۲۰ سانت و قطر ۲/۵ میلی متر
4. حداکثر زمان نمونه برداری توسط سوآپ ها حدود ده الی ۱۵ ثانیه (از همین رو نمی‌توان نمونه زیادی را توسط این وسیله برداشت کرد .)

سوآپ های آزمایشگاهی بطورکلی در دو دسته تقسیم می‌شوند:
• سوآب نازال
• سوآب اورال

سواپ نازال/بینی / نازوفارنکس چیست؟

سواب بینی چیست ؟ سوآپ نازال به سوآپی گفته می‌شود که برای نمونه برداری از دستگاه نازوفارکس یا به اصطلاح ساده‌ تر برای نمونه برداری از مجرای بینی از آن استفاده می‌شود. البته نوع سوآپ ها یا اندازه آن‌ها باتوجه به نوع نمونه برداری متفاوت است. به وسیله این سواپ ،ویروس ها و باکتری های ایجاد کننده عفونت های دستگاه تنفسی که منجربه بیماری هایی مثل سیاه سرفه ، covid-19 ،آنفولانزا ،مننژیت ، ویروس متناوب تنفسی (RSV )و… می شود را بررسی می کنند.

نحوه کار با سواپ نازال /بینی / نازوفارنکس

در این آزمایش ترشحات پشت بینی و قسمت فوقانی گلو با استفاده از یک سواب کوچک با نوک نرم به سوراخ بینی فرد به اندازه ۸ الی ۱۰ سانتیمتر وارد می شود و چند بار به صورت سریع ودر عین حال با ملایمت پیچ می خورد تا جایی که از ترشحات پوشانده شود. در بعضی اوقات ممکن است از یک دستگاه مکش برای ترشح آرام ترشحات استفاده شود. این عمل به عنوان نازوفارنکس نیزشناخته می شود.( نازوفارنکس بالاترین قسمت بینی و گلو است)
پس از خارج کردن سوآپ از بینی بیمار و انتقال آن به لوله ،انتهای آلوده سواپ باید شکسته شود. در نهایت فرد آزمایش گیرنده درب لوله را می‌بندد و برچسبی شامل نام بیمار، اتاق، نام پزشک و محل نمونه گیری را بر روی آن می نویسد.

آشنایی با سواپ اورال ( یاسواپ حلقی یا سواپ دهانی )و کاربرد آن:

سواب حلقی چیست ؟ سوآپ حلقی یک وسیله آزمایشگاهی است که برای نمونه‌گیری از حلق و کشت آن کاربرد دارد. هر تست یا آزمایشی که از طریق دهان انجام شود، تست اورال نام دارد.( اورال به معنی دهان است. )
نمونه‌برداری صحیح با این سواپ باعث کمتر آلوده شدن با فلور باکتریال بدن می شود، بنابراین برای شناسایی پاتوژن و ناقل‌های بدون علامت نیز مناسب می باشد .

نحوه نمونه گیری با سوآب اورال چگونه است؟

نمونه گیری با این سواپ به عنوان یکی از انواع سوآپ های سرپنبه‌ای استریل ،تقریباً نزدیک به نمونه گیری با سوآپ نازال است با این تفاوت که در این روش نمونه کشت از نواحی مشخص گلو به‌‌ویژه نواحی که قرمز و ملتهب شده است، برداشته می‌شود.
در ابتدا با استفاده از سواپ سیمی با نوک پنبه ای ،نمونه از مناطق ملتهب و قرمز حلق برداشته میشود . برای برداشتن نمونه کشت باید دقت شود که این سوآپ به دندان‌ها، زبان یا کام برخورد نداشته باشد. پس از نمونه گیری سوآپ باید سریعاً داخل لوله کشت قرار بگیرد. در کیت های تجاری، آمپول محیط کشت ته لوله باید با فشار سواب شکسته شود. سپس سواپ اورال را به داخل محیط کشت فرو کرده و مرطوب نماییم.
اما نکته‌ای که درمورد نمونه گیری با سوآب اورال وجود دارد این است که مسئول انجام تست باید مشخص کند که بیشتر به وجود میکروارگانیسم‌ها در چه قسمتی از حلق مشکوک است . تا میکروارگانیسم مورد نظر در ابتدا مورد بررسی قرار گیرد.

تفاوت پلی استایرن و پلی‌‏پروپيلن (PP) در جنس دسته پلاستیکی سواپ داکرون چیست؟

پلی‌‏پروپيلن (PP)يک ترموپلاستیک است که از پليمريزاسيون پروپيلن بدست می‌آيد و قابل بازيافت می‏باشد. مقاومت در برابر کشش، چگالی کم، بی‏رنگی، سختی، مقاومت در برابر اسيد و باز و حلال‌ها، از جمله ويژگی های خاص PP محسوب مي‏شود.

یکی از مهم‌ترین کاربردهای پلی‌پروپیلن، به عنوان مواد اولیه در صنعت تولید تجهیزات پزشکی و محصولات یک ‏بار مصرف پزشکی می‌باشد که نوع اختصاصی PP پزشکی برای این منظور در نظر گرفته شده است.
در صورتی‌که از PP غیر پزشکی در تولید محصولات پزشکی استفاده شود، می‌تواند خطراتی را برای بیمار به همراه داشته باشد.
به عنوان مثال مواد اولیه غیر پزشکی می‌تواند سرطان زا، حساسیت زا و تب زا و ناسازگار با بدن باشد. هم‌چنین وجود برخی فلزات آزاد سنگین مانند کادمیوم، جیوه، سرب و کروم در برخی مواد اولیه غیر پزشکی برای بیمار خطرناک است.
پلی استایرن یکی از خاص‌ترین زنجیره‌های شیمیایی در صنعت پتروشیمی است. این زنجیره یکی از طولانی‌ترین صف‌های کربنی در مواد شیمیایی است و در دسته فنیل‌ها قرار می‌گیرد. پلی استایرن از مونومر‌های استایرن ساخته می‌شود. هر واحد استایرن هم دهنده و هم گیرنده الکترون فعال است؛ از همین رو، مهم‌ترین خاصیت پلی استایرن، توزیع وزن مولکولی تحت شرایط پلیمرزاسیون است. این موضوع، به زبان ساده و غیر علمی به مقاومت بالای این پلاستیک در مقابل آب و یا سایر حلال‌ها اشاره دارد.

البته ویژگی‌های خاص پلی استایرن به معایب بسیاری هم ختم می‌شوند و یکی از مهم‌ترین معایب این پلاستیک خشک و شکننده بودن بیش ‌از حد آن است، تا حدی که به آن کریستال نیز می‌گویند. از طرفی دیگر، مقاومت پایین این پلیمر در مقابل اشعه UV و اشتعال‌زا بودن بیش‌ازاندازه آن، از دیگر عیب‌های این پلاستیک خاص است. البته تخریب کامل این پلاستیک در درجه حرارت بسیار بالایی صورت می‌پذیرد، اما این نقطه ذوب (300 درجه) به‌صورت یک مرحله‌ای صورت می‌پذیرد و همین نکته نیز بزرگ‌ترین عیب آن محسوب می‌شود.

سواب داکرون از کجا متولد شد؟

تاریخچه سواب :

ویلیام توماس، یکی از اعضای انجمن علوم پزشکی، مقاله‌ای را نوشت که فرآیند تولید سواب های میكروبیولوژی را معرفی کرد.
در این فرآیند دسته ای از نخ پنبه ها را در اطراف میله نازک پیچید و سپس آن ها را در لوله‌های آزمایش قرار داد و برای استریل کردن، آن ها را در یک فضای گرم قرار داد. در سالهای اخیر، نوآوری اندکی در بخش جمع‌آوری نمونه دیده شده‌است. تنها پیشرفت تکونولوژی، تغییر در نوع الیاف استفاده شده بود.

جایگزینی الیاف مصنوعی به جای الیاف پنبه ای:

الیاف پنبه‌ای که به عنوان اسیدهای چرب بازدارنده و الیاف آلژینات کلسیم شناخته می‌شوند با الیاف مصنوعی غیر سمی مانند ریون و پلی استر (داکرون) جایگزین شدند.

مزایا و معایب ایجاد شده الیاف داکرون

فناوری تولید سواب ها با الیاف پیچیده به طور گسترده ای در دسترس و نسبتاً ارزان است اما یک مشکلی که دارد این است که پیچیدن بیش از یک مایل الیاف در اطراف اپلیکاتور باعث ایجاد یک هسته مرکزی عمیق و آب دوست می شود. اگرچه نمونه را به خوبی جذب می کند، اما اجازه انتشار نمونه کافی را نمی دهد. در بهترین حالت که شامل مجموعه کامل نمونه، حرکت شدید نمونه و یک روکش بی‌عیب و نقص است، نرخ بازیابی نمونه‌ها 30 الی 40 درصد ممکن است دیده شود. اگر همه شرایط ایده آل نباشد، این میزان ممکن است به 10 الی 20 درصد کاهش یابد.

دسترسی به کل نمونه بسیار مهم است زیرا حساسیت یک آزمایش و احتمالاً سرعت تشخیص عوامل بیماری عفونی را افزایش می دهد.

گرفتن نمونه و پویایی جریان، عامل اصلی در نوآوری برای جمع آوری نمونه میکروبیولوژی بود. از اوایل دهه ۱۹۹۰، بسیاری از شرکت‌ها شروع به تحقیق و توسعه روش‌های جایگزین برای سواب پنبه کردند.
دو طرح از این تحقیق پدید آمده است. اولین طرح در سال ۱۹۹۲ ساخته شد و از یک کف پلی اورتان ساخته شد و دیگر از یک پلی استر(به اصطلاح داکرون) ساخته شد.