سل یا کووت اسپکتروفتومتر چیست؟

کاربرد سل یا کووت اسپکتروفتومتر :

از سل یا کووت اسپکتروفتومتر در دستگاه آزمایشگاهی طیف سنجی نوری (اسپکتروفوتومتر Spectrophotometr) به منظور اندازه گیری میزان غلظت ماده با توجه به مقدار جذب شدت نور در محدوده طول موج فرابنفش و مرئی  و همچنین اندازه گیری شدت رنگ محلول ها استفاده می کند.

در واقع کووت آزمایشگاهی محفظه های شفافی هستند که محلول آزمایش در آن ریخته شده و در جایگاه مخصوص خود که در مسیر نور تک رنگ تعبیه شده است ،قرار می گیرد.

کووت های اسپکتروفتومتر محل نگهداری نمونه ها برای اندازه گیری طیفی هستند. به طوریکه پرتو نور از داخل نمونه داخل کووت عبور می کند تا جذب ،انتقال ،شدت قطبش فلورسانس یا عمر فلورسانس نمونه اندازه گیری شود. کووت را می توان از هر ماده ای که در محدوده طول موج مورد استفاده در ازمایش باشد ،تهیه کرد.

کووت یا سل حفظه های شفافی هستند که محلول آزمایش در آن ریخته شده و در جایگاه مخصوص خود که در مسیر نور تک رنگ تعبیه شده است ،قرار می گیرد . کووت حاوی محلول نمونه مورد تجزیه است، که معمولاً بسیار رقیق است. هرچه کووت طولانی تر باشد برای محلول های رقیق تر کاربرد دارد که حساسیت بالاتری دارند (طبق قانون بیر-لامبرت).

کووت cuvette چیست؟

کووت cuvette از ریشه زبان فرانسوی و به معنای “رگ کوچک” می باشد و عبارت است از ظرف کوچک مانند لوله با اضلاع مستقیم و انتهای گرد یا مربعی که در یک انتهای آن مهر و موم شده و ماده شفافی مانند پلاستیک ،شیشه یا کوارتز قرار گرفته است. کووت ها به گونه ای ساخته شده اند که دارای نقاط کانونی بر روی لوله های آزمایش معمولی باشند.

انواع کووت

کووت به جنس های پلاستیک شفاف ،شیشه ای یا کریستالی (کوارتز) و به حجم های مختلف وجود دارد. کووت پلاستیکی و شیشه ای برای محدوده طیف مرئی و کووت کوارتز برای محدوده فرابنفش استفاده می شود. کوارتز شیشه ای با ثبت حرف G روی آنها و کووت کواترز با ثبت حرف S یا Q روی انها مشخص می شود.

قسمت انتهایی این سل ها به دو صورت Uشکل و مربعی وجود دارد. هر کدام برای دستگاهای مشخصی قابل استفاده هستند.

انتها مربعی از U شکل پرکاربرد تر است. زیرا هنگام عبور نور به دلیل شکل مربعی انتها نور کمتری نسبت به انتها گرد از بین می رود.

انواع حجم های کووت:

کووت ها حجم های متفاوتی وجود دارند کوچکترین حجم انها 70 میکرولیتر و بزرگترین حجم انها 5/2 میلی لیتر یا بیشتر می باشد.

سل یا کووت بر اساس جنس بدنه دارای ناحیه کاربری مشخصی هستند که این ناحیه ها عبارتند از:

1-یاقوت مصنوعی 250 تا 5000 نانومتر

2-uv کوارتز 190 تا 2500 نانومتر

3-IR کوارتز 250 تا 3500 نانومتر

4-شیشه اپتیکال (کاربرد در محلول های اسیدی و قلیایی) 340 تا 2500 نانومتر

5-پلاستیک 320 تا 950 نانومتر (یکبار مصرف)

مشخصات ظاهری کووت :

بعضی از سل یا کووت ها دارای کلاهک پلاستیکی یا شیشه ای برای استفاده در محلول های خطرناک یا محافظت از نمونه ها دربرابر هوا می باشد. اکثر کووت ها دارای دو ضلع شفاف در مقابل هم برای عبور نور اسپکتروفوتومتر یا فقط یک ضلع شفاف برای استفاده در ازمایش های بازتاب است.

قسمت انتهایی این سل ها به دو صورت Uشکل و مربعی وجود دارد. هر کدام برای دستگاهای مشخصی قابل استفاده هستند. انتها مربعی از U شکل پرکاربرد تر است زیرا هنگام عبور نور به دلیل شکل مربعی انتها نور کمتری نسبت به انتها گرد از بین می رود.

ملاحظات :

1-اثر انگشت و قطرات اب هنگام اندازه گیری تابش نور را مختل می کند پس حتما قبل استفاده باید از گاز یا پارچه برای پاک کردن سطح خارجی استفاده کرد. استفاده از حوله کاغذی باعث ایجاد خراش می شود بهترین روش استفاده از مواد شوینده ملایم یا اتانول است که همراه ان ابکشی نیز باید صورت بگیرد .

2-خراش های کناره کووت ممکن است باعث پراکنده شدن نور و ایجاد خطا بشود .

3- کووت هایی که در ازمایش دوگانگی استفاده می شود هرگز نباید تحت فشار مکانیکی قرار بگیرد زیرا تنش باعث ایجاد تجزیه مجدد در کوارتز می شود و ایجاد خطا در اندازه گیری ها می کند.

4- اگر محلولی با پیپت پاستور حاوی هوا به داخل کووت منتقل شود ،ممکن است حباب هایی را داخل کووت ایجاد کند و باعث کاهش خلوص محلول و پراکندگی پرتوهای نور شود که در این حالت باید از روش انگشت پوشیده برای از بین بردن حباب استفاده کرد .

روش نگهداری :

مراقبت و نگهداری از کووت ها بدین صورت است که باید پس از هربار استفاده آن را با دترجنت های ضعیف شستشو داده و سپس با آب معمولی و آب دیونیزه آبکشی نموده و بر روی جا لوله ای پلاستیکی به صورت وارونه قرار داد تا خشک شود.

انواع کووت بر اساس جنس بدنه :

• کووت پلاستیکی:

قابل استفاده در طول موج های 380 الی 780 نانومتر (محدوده مرئی )و برای طیف سنجی های سریع که نیاز به دقت بالایی ندارند کاربرد دارد ،باعث جلوگیری از الودگی در استفاده مجدد شده ، ارزان و یکبار مصرف است.

1 – کووت شیشه ای :

قابل استفاده در طول موج های 340 الی 2500 نانومتر است و معمولا برای استفاده در طول موج نور مرئی است در محلول های اسیدی و قلیایی کاربرد دارد و همچنین کوارتز شیشه ای با ثبت حرف G روی انها مشخص می شود.

2 – کوت کوارتز :

برای اندازه گیری نور ماورابنفش و در محدوده نانومتر استفاده می شود.(همانطور که می دانید شیشه و پلاستیک نور ماورابنفش را جذب می کنند و باعث ایجاد تداخل می شود) قابل استفاده در طول موج های 190 تا 2500 نانومتر .دارای ماندگاری بیشتر نسبت به پلاستیک و شیشه  و برتری در انتقال ماورابنفش است. کووت کواترز با ثبت حرف S یا Q روی انها مشخص می شود.

3 – کوارتز ذوب شده :

برای طول موج های زیر 380 نانومتر و برای امواج ماورابنفش light

5 – کوارتز مادون قرمز :

دارای طول موج قابل استفاده در 220 الی 3500 نانومتر

6 – یاقوت کبود(Sapphire)  :

گرانترین بادوام ترین کووت ،ضد خراش و مقاوم است. قابل انتقال از امواج ماورابنفش تا اواسط مادون قرمز یعنی طول موج 250 تا 5000 ناومتر را شامل می شود .این نوع کووت می تواند دربرابر شرایط طبیعی شدید و واریانس دمایی مقاومت کند.