پلیت میکروتیتر (پلیت الایزا) یا میکروپلیت

پلیت میکروتیتر(  Microtiter plate) یا پلیت های الایزا یا میکروپلیت نام آن برگرفته از نام شرکت سازنده آن است. به آن میکروپلیت یا پلیت میکروول (Microwell plate) و یا پلیت چند چاهکی هم گفته می‌شود. پلیت میکروتیتر( Microtiter plate) یا پلیت های الایزا یا میکروپلیت یک پلیت مسطح با چندین چاهک است. استفاده از میکروپلیت امکان انجام تعداد زیادی آزمایش را در یک پلیت منفرد فراهم می‌کند. چرا که در واقع آزمایش کوچک سازی شده و هر چاهک، حکم یک لوله آزمایش کوچک را دارد. یکی از کاربردهای متداول پلیت میکروتیتر برای سنجش ایمونوسوربنت متصل به آنزیم (enzyme-linked immunosorbent assay) یا به اختصار  ELISA است. امروزه این روش اساس بسیاری از آزمایش‌های تشخیص پزشکی در انسان و حیوانات می‌باشد. میکروپلیت‌ها عمدتاً دارای ۶، ۲۴، ۹۶، ۳۸۴ یا ۱۵۳۶ چاهک برای وارد کردن نمونه هستند. این چاهک ‌ها در یک قالب مستطیلی شکل قرار گرفته‌اند. حتی میکروپلیت‌ هایی با ۳۴۵۶ و ۹۶۰۰ چاهکی نیز به منظور کاربردهای خاص ساخته شده‌اند.

انواع پلیت میکروتیتر( Microtiter plate) یا پلیت های الایزا یا میکروپلیت براساس تعداد خانه

ساختار پلیت میکروتیتر( Microtiter plate) یا پلیت های الایزا یا میکروپلیت

هر چاهک بر حسب نوع میکروپلیت، گنجایشی در حدود چند ده نانولیتر تا چندین میلی لیتر از مایع را دارد. چاهک ها می توانند دایره ای یا مربعی باشند. برای کاربردهای ذخیره سازی ترکیبی ، چاه های مربع شکل با لایه های سیلیکونی ترجیح داده می شوند. میکروپلیت ‌ها می‌توانند دماهای پایین یا بالا را برای مدت طولانی تحمل کنند. امروزه از این میکروپلیت‌ها جهت تحقیقات علوم زیستی مختلفی استفاده می‌شود.مانند فیلتراسیون، جداسازی، تشخیص نوری، ذخیره‌سازی، مخلوط سازی واکنش‌ها، کشت سلول  و بررسی فعالیت‌های ضد میکروبی .

رشد چشمگیر در مطالعات سلول‌های زنده منجر به تولید میکروتیترهای جدیدی در حوزه کشت بافت گردید. سطح این میکروپلیت‌ها به شدت آبدوست است. بنابراین سلول‌ها به راحتی می‌توانند به دیواره چاهک‌ها متصل شده و رشد کنند. هر پلیت الایزا (میکروپلیت ها)  یک صفحه پلاستیکی مستطیل شکل است.شامل ۹۶ چاهک کوچک در ۸ ردیف با برچسب A تا H و ۱۲ ستون با شماره ۱ تا ۱۲ است. واکنش‌های بین آنتی ژن و آنتی بادی در واکنش‌های ایمنی الایزا در هر یک از ۹۶چاهک یا آزمایشگاه‌ های کوچک که به طور جداگانه از A 1 تا H 12 مشخص می‌شوند، انجام می‌گیرد. هر کدام از پلیت‌های الایزا مترادف با روش ایمنی آزمون الایزا (ELISA) است.

یک روش استاندارد برای تشخیص اینکه آیا یک ماده بیوشیمیایی وجود دارد یا خیر.مانند هدف در خون، مایعات بدن یا مواد بیولوژیکی دیگر. در این آزمون تغییر رنگ حاصل از واکنش سوبسترا و آنزیم، نشان دهنده وجود ماده هدف در نمونه است.که در یک نتیجه مثبت دیده می‌شود. همچنین شدت تغییر رنگ می‌تواند نشان دهد که چه مقدار ماده هدف در نمونه وجود دارد. جنس بدنه میکروپلیت های ۹۶ چاهکی با کفی مسطح هستند. که از پلی استایرن یا پلی وینیل کلرید ساخته شده‌اند و دراکثر آزمون‌های الایزا مورد استفاده قرار می‌گیرند.از پلی پروپیلن برای ساخت صفحاتی که تغییرات زیادی در دما دارند.مانند ذخیره سازی در دمای −80 درجه سانتیگراد و چرخه حرارتی استفاده می شود. این خاصیت عالی برای ذخیره طولانی مدت ترکیبات شیمیایی جدید دارد. پلی کربنات ارزان و آسان قالب گیری می شود. برای میکروپلیت های یکبار مصرف برای روش واکنش زنجیره ای پلیمر (PCR) از تقویت DNA استفاده شده است.سیکلوفن(Cyclo-olefins) اکنون برای تهیه ریز صفحاتی که نور ماورا بنفش را برای استفاده در سنجش های تازه توسعه یافته منتقل می کنند، استفاده می شود. میکروپلیت هایی نیز وجود دارند که از قطعات جامد شیشه و کوارتز برای کاربردهای خاص ساخته شده اند.متداول ترین فرآیند تولید ، قالب گیری تزریقی است. از موادی مانند پلی استایرن ، پلی پروپیلن و سیکلوفن برای نیازهای مختلف دما و مقاومت شیمیایی استفاده می شود. در میکروپلیت های ترکیبی , صفحات پایین صافی , استخراج فاز جامد ( SPE ) و و حتی برخی از طراحی‌های پیشرفته صفحه PCR از اجزای متعددی استفاده می‌کنند. که به صورت جداگانه قالب‌گیری می‌شوند و سپس به یک محصول نهایی تبدیل می‌شوند . تعداد زیادی قالب وجود دارد ، با ردپای یکسان اما تعداد مختلف چاهک و ارتفاع.

چاهک ها به اشکال مختلف موجود است:

• F-Bottom: ته صاف (تخت)
• C-Bottom: کف آن لبه‌های گرد باشد.
• V-Bottom: کف آن V شکل باشد.
• U-Bottom:کف آن U شکل باشد.

میکروپلیت های چاه عمیق نیز وجود دارد که بعضی اوقات “بلوک” نامیده می شوند. همچنین صفحات 192 و 768 چاه وجود دارد. امروزه انواع دیگر پلیت‌های الایزا با ۳۸۴ و ۱۵۳۶ چاهک برای پردازش نمونه‌های بیشتری درهر صفحه مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای استفاده بهینه از این نوع از پلیت‌ها نیاز به کنترل خودکار است. از این رو تقریباً منحصراً در غربالگری گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع میکروپلیت های کشت سلول

کاربرد میکروپلیت ها

پلیت‌های ۹۶ چاهکی و واکنش ELISA اساس آزمایش‌های زیست پزشکی روزمره است. مانند آزمایش بارداری، HIV و آلرژن‌های غذایی را تشکیل داده‌اند. سنجش الایزا به یکی از روش‌های استاندارد تشخیص وجود یا عدم وجود آنتی ژن هدف تبدیل شده است. چه این آنتی ژن هدف بخشی از هورمون جنسی و چه بخشی از یک پاتوژن انگل باشد. در مورد تشخیص بیماری ویروس HIV، آنتی بادی‌های پروتئینی ایجاد شده توسط سیستم ایمنی بدن در حضور ویروس در سنجش الایزا مورد شناسایی قرار می‌گیرند.